ความแปลกประหลาดของวิชาฟิสิกส์ควอนตัมปรากฎขึ้นอีกครั้ง เมื่ออนุภาคโปรตอนที่อยู่ในนิวเคลียสของอะตอม สามารถจะบรรจุควาร์ก ชนิดที่หนักกว่าตัวมันเองถึง เท่า
ขณะเกิดบิกแบง เกิดสสารขึ้นในรูปของอนุภาคมูลฐานคือ ควาร์ก อิเล็กตรอน นิวทริโน และโฟตอน 2 หลังเกิดบิกแบง 10-6 วินาที อุณหภูมิของเอกภพลดลงเป็นสิบ 2 ควาร์ก คืออนุภาคที่มีขนาดเล็กกว่าอะตอม ตัวอย่างคือเมื่อมีสิ่งๆหนึ่งล่วงล้้าเข้าสู่อาณาเขตของหลุมด้า หากมันมีความเร็วน้อยกว่าหรือ
ปติ ทิน ไทย ปกติที่รู้ สิ่งที่เล็กที่สุดคืออะตอมครับ แต่ในความเป็นจริง สิ่งที่เล็กกว่าอะตอมก็ยังมีอีกครับ มันคือควาร์ก แต่ ควาร์ก ไม่ใช่สิ่งที่เล็กที่สุดสำหรับตอนนี้ครับ แต่สิ่งที่เล็กที่สุดสำหรับตอนนี้คือ สตริง ควาร์ก เมื่อควาร์กสองตัวรวมกันอาจก่อให้เกิดอนุภาคชนิดใหม่ที่เรียกว่า แฮดรอน และแฮดรอนที่เสถียรที่สุด คือ โปรตอน กับ นิวตรอนที่เรารู้จักกันนั่นเอง โดยธรรมชาติโปรตอนเกิดจากอั
